Ορθορεξία: όταν το υγιεινό γίνεται παθολογικό
Η υγιεινή διατροφή είναι αναμφίβολα μια θετική συνήθεια για την ποιότητα της ζωής μας και φυσικά βελτιώνει την υγεία του οργανισμού μας και τις εγκεφαλικές λειτουργίες του.
Τι συμβαίνει όμως όταν η υγιεινή διατροφή γίνεται μια εμμονή (ψυχαναγκασμός) και επηρεάζει την καθημερινότητα μας;
Οι επιστήμονες φαίνεται ότι το τελευταίο διάστημα έχουν εντοπίσει τέτοιου είδους συμπεριφορές με αποτέλεσμα την αρχή νέων ερευνών στο κομμάτι αυτό που έχει ονομαστεί ορθορέξια ή νευρική ορθορεξία (orthorexia nervosa). Παρότι ο όρος δεν έχει ενταχθεί επίσημα στο DSM-5 της Αμερικάνικης ψυχιατρικής ένωσης (APA) και στις διατροφικές διαταραχές η ιατρική κοινότητα τον έχει εισάγει από το 1997.
Πώς προκαλείται όμως η ορθορεξία;
Αρχικά πολλές φορές αυτή η μη λειτουργική συμπεριφορά φαίνεται να ξεκινάει από άτομα που δεν έχουν στόχο να χάσουν βάρος αλλά να ενταχθούν σε ένα καθαρό και υγιεινό πλαίσιο διατροφής και συνηθειών. Η εμμονή να ακολουθήσει το άτομο μια υγιεινή διατροφή μπορεί να τον οδηγήσει σε υπερβολικές ενέργειες και ψυχαναγκασμό.
Έχει την τάση να προσπαθεί επίμονα να ακολουθήσει πιστά ένα πρόγραμμα με τρόπο που να ελέγχει παθολογικά και κατά επανάληψη τις τροφές με υψηλό άγχος να μην παρεκκλίνει τόσο από τις τροφές, τις ώρες και τον τρόπο που τρέφεται.
Πολλές φορές αψηφά την ανάγκη του οργανισμού για συγκεκριμένες τροφές με αποτέλεσμα να αποσυντονίζει τον οργανισμό του και να δημιουργεί ζητήματα υγείας. Για παράδειγμα μπορεί να αδιαφορεί για τυχόν αρρυθμίες και χαμηλούς καρδιακούς παλμούς, αναιμία ή και ορμονική ανισορροπία.
Σε ψυχολογικό επίπεδο αρκετές φορές υπάρχει το αίσθημα της ενοχής για τις τροφές που δεν είναι αρκετά «αγνές ή καθαρές» κατά το επιλεγμένο διατροφικό μενού. Πολλές φορές τα άτομα αυτά επιλέγουν να απομονωθούν από άλλα με διαφορετικές συνήθειες και απόψεις ή επιλέγουν να μην παρευρίσκονται σε εξόδους που σχετίζονται με γεύματα.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η ευσυνειδητότητα ενός ατόμου μπορεί να φανεί και στον τρόπο που τρέφεται, υποστηρίζει και εξελίσσει τις διατροφικές του συνήθειες… και όπως η λέξη ορθορεξία βασίζεται στην ελληνική λέξη ορθός, άρα λογικός (μεταφορικά σημασιολογικά) καλό θα ήταν να αναλογιστούμε την νέα τάση που βιώνει η κοινωνία μας και τις υπερβολές ή το παθολογικό που πιθανόν να κρύβεται πίσω από αυτό.
Κουτλουμπάση Ελένη,
Σύμβουλος ψυχικής υγείας, M.A. Counselling